Szkolny Program Profilaktyki 2003-11-15 1223 Art. czytany: 5423 razy „Wkładacie piękno w moje dłonie. Jako rodzice i nauczyciele dajecie mi słowa, obrazy, idee,na których buduje swoje życie. Cokolwiek zbuduję w przyszłości, Dzięki Waszej pomocy mam już gotowe fundamenty.” PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI w GĄSKACH Zatwierdzony uchwałą Rady Pedagogicznej nr 2/03 z dnia 24.09.2003r. GĄSKI – WRZESIEŃ 2003R. Rozdział I. SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI – podstawa prawna Celem nadrzędnym profilaktyki w szkole jest ochrona dziecka przed wszelkimi zagro-żeniami w jego rozwoju. Wszyscy uczniowie i pracownicy szkoły funkcjonują w zdrowych, bezpiecznych wa-runkach. Szkoła rozpoznaje potencjalne zagrożenia oraz podejmuje działania zapobiegające zjawiskom przemocy i agresji dbając o zdrowie i bezpieczeństwo dzieci. Podstawę prawną dla działań profilaktycznych w naszej szkole stanowią akty prawne: I. Rozporządzenie MENiS z dnia 26 lutego 2002r. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego (Dz. U. nr 51, poz.458). Działalność edukacyjna szkoły jest określona przez: 1. Program wychowawczy szkoły. 2. Szkolny zestaw programów nauczania. 3. Program profilaktyki dostosowany do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb danego środowiska. 4. Statut Szkoły. Wyżej wymienione akty prawne tworzą spójną całość. II. Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2002 roku, zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół, § 2, ust. 1, pkt.1. III. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej, Art. 72, Art. 28, ust. 1, Art. 53 ust. 3. IV. Konwencja o Prawach Dziecka, art. 3, 19, 33. V. Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19 sierpnia 1994 roku, art.1.1,art.2. art.4.1. VI. Ustawa z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdzia-łaniu alkoholizmowi, rozdz. 1. art. 2.1. VII. Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 roku o przeciwdziałaniu narkomanii, art. 1.2, art. 3.2, art. 7.1, 7.2, art. 8.1, art. 9.4. VIII. Ustawa z dnia 9 listopada 1995 roku o ochronie zdrowia przed następstwami używa tytoniu i wyrobów tytoniowych, art. 3 IX. Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród młodzieży zagrożonej uzależnieniem, Dz. U. z 2003 roku Nr 24, poz. 198. X. Ustawa o Systemie Oświaty zawiera sformułowanie: „System oświaty zapewnia w szczególności: - Realizację prawa każdego obywatela Rzeczpospolitej Polskiej do kształcenia się oraz prawa dzieci i młodzieży do wychowania i opieki, odpowiednich do wieku i osiągniętego rozwoju. - Wspomagania przez szkołę wychowawczej roli rodziny”. Rozdział II. Profilaktyka w szkole – wprowadzenie Program Profilaktyki Szkoły jest zgodny ze współczesnym modelem, gdzie podstawowym celem działań profilaktycznych jest promocja zdrowia. Naszym głównym założeniem, jako szkoły promującej zdrowie, przy budowie a potem realizacji programu jest nie tylko uświadomienie uczniom znaczenia dobrego samopoczucia na prawidłowe funkcjonowanie w szkole, w domu i w grupie rówieśniczej, ale także sztuka interwencji w systemy spo-łeczne i zachęcenie ich do tego, aby rozwijały się w kierunku zdrowych środowisk. Założenia Programu Profilaktycznego Szkoły bezpośrednio powiązane są z koncepcją szkoły promującej zdrowie, której nadrzędnym celem jest zdrowy styl życia członków społeczności szkolnej. W szkole promującej zdrowie pracownicy i uczniowie: - podejmują wspólne działania dla poprawy swojego zdrowia i samopoczucia poprzez zmianę zachowań, współtworzenie zdrowego środowiska fizycznego i społecznego, - uczą się, jak zdrowiej i lepiej żyć dzięki edukacji zdrowotnej, - zachęcają innych w swym otoczeniu do podobnych działań, - przez otwartość i dialog, partnerstwo i współdziałanie z rodzicami oraz przedsta-wicielami społeczności lokalnej uczestniczą w rozwiązywaniu ważnych proble-mów zdrowotnych. Istotą naszych działań, jako szkoły promującej zdrowie jest intensyfikacja tego, czego dziecko nauczyło się w ramach edukacji zdrowotnej przez wspieranie działań szkoły, rodziny, społeczności, w której żyje. Przewidywany efekt naszych działań to przede wszystkim: 1. Umacnianie więzi w rodzinie. 2. Podnoszenie świadomości rodziców w trosce o rozwój dziecka. 3. Kształtowanie pozytywnego stosunku do obowiązków szkolnych. 4. Rozwijanie zainteresowań pozaszkolnych. 5. Poczucie własnej wartości . Szkoła promująca zdrowie jest szkołą: dialogu, współpracy, porozumienia, jest szkołą otwartą, współpracująca ze środowiskiem. Program Profilaktyczny Szkoły ma przekazywać wiedzę, kształtować postawy i umiejętności, dzięki którym młody człowiek bierze większą odpowiedzialność za swoje życie przez podejmowanie zdrowych wyborów życiowych, większą odpowiedzialność za negatywne wpływy i presję ze strony innych oraz unikanie zachowań ryzykownych dla zdrowia. Rozdział III. Możliwości i zasoby szkoły. Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi w Gąskach jest szkołą wiejską, położoną na trasie Ełk – Olecko. W pobliżu znajduje się kościół parafialny. Szkoła mieści się w trzech budynkach. W jednym uczą się dzieci z klas I – III, w budynku głównym klasy IV – VI, natomiast oddział przedszkolny znajduje się w budynku wielofunkcyjnym. Placówka nie posiada sali gimnastycznej, ale ma przystosowane pomieszczenie, w którym odbywają się zajęcia gimnastyczne. Uczniowie swobodnie mogą korzystać z boiska szkolnego, biblioteki, czytelni, pracowni komputerowej, która ma również dostęp do internetu. Dojeżdżający uczniowie objęci są opieką w świetlicy szkolnej przed zajęciami i po zajęciach. Przy szkole działa także stołówka, w której żywi się większość dzieci. Sale lekcyjne w naszej szkole wyposażone są w pomoce i środki, które umożliwiają naszym uczniom zdobywanie wiedzy. Organizowane są zajęcia pozalekcyjne, gdzie mogą rozwijać swoje zainteresowania. Kadra naszej szkoły systematycznie podnosi swoją wiedzę z zakresu profilaktyki uczestnicząc w różnego rodzaju kursach doskonalących, studiach podyplomowych, szkoleniowych radach pedagogicznych. Szkoła współpracuje na stałe z instytucjami zajmującymi się profilaktyką i pomocą psychologiczno – pedagogiczną naszych uczniów, takimi jak: Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna, Pełnomocnik Burmistrza do spraw Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Powiatowa Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna, Sąd Rejonowy w Ełku, Policja, Oleckie Centrum Kultury. STRUKTURA RODZIN UCZNIÓW SZKOŁY Do SP w Gąskach uczęszczają dzieci ze 145 rodzin zamieszkałych w 13 miejscowościach. We wszystkich przypadkach są to rodziny wiejskie, w których: - mieszkańcy wsi stanowią 54% - rolnicy ind. 15% - byli prac. PGR 31% Zdecydowana większość to rodziny pełne – o. 82%, pozostałe to rodziny niepełne. Spowodowane jest to rozwodem rodziców – o. 8%, brakiem rodzica – o. 5%. W związkach nieformalnych pozostało o. 3% rodzin. Ponowne małżeństwa zawarło o. 1% rodziców. W zdecydowanej większości są to rodziny wielodzietne. Największy procent stanowią rodziny posiadające: 4 i więcej dzieci – 40% 3 dzieci – 30% 2 dzieci – 26% 1 dziecko – 4% i są to najczęściej samotne matki. Prawie zawsze opiekę sprawują oboje rodzice – 83%, ale zdarza się, że wychowaniem zajmuje się tylko matka – 14%, lub ojciec – 3%. Istnieje jeden przypadek rodziny zastępczej. Większość rodzin posiada samodzielne mieszkanie – 83%, zaś 17% to rodziny wielopokoleniowe. Wiek rodziców jest bardzo zróżnicowany, ale nie występują duże dysproporcje pomiędzy wiekiem ojca i matki. Najmniej liczną grupą są mężczyźni w wieku do 30 lat – 4%, następne grupy są do siebie zbliżone: 31 – 35 l. – 27% 36 – 40 l. – 33% powyżej 40 l. – 36% Podobnie jest z wiekiem matek: do 30 l. – o. 14%, pozostałe grupy: 31 – 35 l. – o. 29% 36 – 40 l. – o. 28% powyżej 40 l. – o. 28% Jeżeli chodzi o wykształcenie to największą grupę stanowią ojcowie posiadający wy-kształcenie podstawowe – o. 46%. Kolejna grupa to ojcowie z wykształceniem zawodowym – o. 40%. Wykształcenie średnie posiada o. 11%, wyższe o. 2% i tyle samo niepełne pod-stawowe. Podobnie kształtuje się wykształcenie matek w zakresie wykształcenia: niepełnego podstawowego , podstawowego i zawodowego. Zasadniczo różni się w zakresie wykształce-nia średniego i wyższego. Więcej matek niż ojców posiada wykształcenie średnie – o. 19% i wyższe – o. 6%. W rodzinach nie dochodzi do dysproporcji pomiędzy wykształceniem matki i ojca. Ewentualna różnica dotyczy jednego poziomu. Rodzice posiadający wykształcenie podstawowe i zawodowe to mieszkańcy byłych PGR – ów i rolnicy indywidualni. Obecnie najczęściej nie posiadają stałej pracy, ale uzyskują dochody z pracy dorywczej, świadczeń z OPS i pracy za granicą. W zdecydowanej większości rodzice z wykształceniem średnim i wyższym posiadają stałą pracę. Nie zawsze jest ona w miejscu zamieszkania. Najczęściej pracuje jedno z rodziców. Ma to duży wpływ na warunki bytowe rodziny. Dobre warunki bytowe posiadają rodziny, których dwoje rodzice pracują. Dochód uzyskiwa-ny jest: ze stałej pracy – 59%, dorywczej – 28%, za granicą – 12%. Część rodzin, pomimo pracy, korzysta ze świadczeń socjalnych. Dobre warunki bytowe posiada – o. 44% rodzin Złe – o. 33% Bardzo złe – o. 8% Niewystarczające – o. 15% Rozdział IV. Diagnoza zachowań problemowych występujących w naszej szkole i ich przyczyny. W lutym 2003 roku wśród uczniów SP w Gąskach przeprowadzono anonimowe ankiety. Badani uczniowie odpowiadając na pytania w ankiecie przekazywali informacje na temat: 1. Jak postrzegają swoich rodziców. 2. Gdzie czują się bezpiecznie. 3. Jakie możliwości daje im szkoła. 4. Jak postrzegają nauczycieli. 5. Do kogo zwracają się o pomoc w przypadku osobistych problemów. 6. Jak spędzają swój wolny czas. Oprócz badań ankietowych do opracowania programu profilaktyki w naszej szkole zastosowano także rozmowy z rodzicami i analizę dokumentacji szkolnej. Przeanalizowaliśmy oceny z zachowania po dwóch semestrach tego roku, frekwencję poszczególnych klas oraz wyniki w nauce, czyli średnią ocen. Ankietowani uczniowie odpowiadali na następujące tematy: I. Największy wpływ mają na mnie: 1. rodzina 2. rówieśnicy 3. nauczyciele 4. ktoś inny, kto? (podawano: starszy kolega, koleżanka). II. Czuję się bezpieczny: 1. w domu 2. w szkole 3. w całym otoczeniu III. W szkole mam możliwości: 1. rozwijać swoje zdolności, talent 2. zdobywać wiedzę, umiejętności, które przydadzą się w życiu 3. zdobywać nowych przyjaciół 4. nauczenia się tego, co dobre, a co złe IV. Nauczyciele: 1. służą mi fachową radą i pomocą 2. są sprawiedliwi, uczciwie traktują wszystkich uczniów 3. są gotowi wstawić się za uczniem, pomóc mu 4. reagują na różne niewłaściwe zachowanie innych 5. szanują ucznia. V. Szkoła jest dla mnie ważna: 1. nie ulegam namowom kolegów i koleżanek. VI. Staram się rozwiązywać konflikty bez użycia agresji. Wnioski: 1. Największy wpływ mają na mnie. Odpowiedzi były bardzo zróżnicowane. Uczniowie z klas I – III najczęściej wymieniali rodziców, następnie nauczycieli, w dalszej kolejności kolegów w różnym wieku. Uczniowie z klas IV – VI pomijali to pytanie. Tylko w niewielkiej liczbie odpowiedzieli, że rodzice i nauczyciele. 2. Czuję się bezpieczny. 3. W szkole mam możliwości. Większość ankietowanych odpowiadało, że może rozwijać swoje zdolności i talent, zdobywać wiedzę i umiejętności. Mniej niż połowa odpowiedziała, że może znaleźć nowych przyjaciół. Uczniowie z klas IV – VI bardzo rzadko zaznaczała to pytanie. 4. Jak postrzegają nauczycieli? Ponad połowa uczniów odpowiadała, że służą fachową radą i pomocą. Tyleż samo oceniła, że są sprawiedliwi i uczciwie traktują wszystkich uczniów. Były przypadki, że uczniowie w ogóle nie wypowiadali się na temat nauczycieli. 5. Na pytanie, czy nie ulegają namowom koleżanek i kolegów tylko 1/3 uczniów odpowiedziała „nie”. Większość uczniów pyta o radę starszego kolegę lub koleżankę. Ponad polowa ankietowanych odpowiedziała, że rozwiązują problemy przy pomocy agresji – słownej lub fizycznej. Rozdział V. Cele i zadania szkolnej profilaktyki na podstawie przeprowadzonych badań: 1. Niska świadomość psychologiczno – pedagogiczna rodziców. 2. Przypadki zachowań agresywnych. 3. Brak zainteresowania nauką szkolną. 4. Niska kultura osobista, wulgaryzmy. 5. Szukanie pomocy u kolegów należących do negatywnych grup rówieśniczych. W obszarze zainteresowania naszych działań profilaktycznych powinno znaleźć się wzmacnianie czynników chroniących, które zapobiegają pojawianiu się różnych zachowań ryzykownych. Najważniejsze z nich to: - określone zainteresowania uczniów, - silna więź z rodzicami, - podejmowane aktywności (sport, nauka, twórczość artystyczna), - pozytywna grupa rówieśnicza, - radzenie sobie ze stresem i negatywnymi emocjami, - zainteresowanie nauką szkolna. Program będzie realizowany przy współudziale rodziców i zaangażowaniu wszystkich nauczycieli pracujących w naszej szkole oraz instytucji wspierających działania wychowawcze szkoły. Program uchwalony zostanie przez Radę Pedagogiczną naszej szkoły, zaopiniowany przez Radę Rodziców i Samorząd Uczniowski. Nasze zadania będziemy realizować poprzez wzmacnianie czynników chroniących, które zapobiegają pojawianiu się zachowań problemowych. Realizując szkolny program profilaktyki stawiamy na: - wzmacniane silnej więzi emocjonalnej uczeń - rodzic, - wzrost świadomości rodziców dotyczącej konieczności współpracy ze szkołą, - motywowanie uczniów do nauki szkolnej, - rozwijanie ważnych umiejętności życiowych (radzenie sobie ze stresem, rozwiązy-wanie konfliktów, asertywność), - rozwijanie empatii w kontaktach interpersonalnych, - dążenie do eliminowania negatywnych wpływów środowiska, w tym środowiska ró-wieśniczego, - kształtowanie kultury osobistej uczniów, kulturę słowa, wzajemne poszanowanie, - promowanie zdrowego stylu życia, wykorzystując program Zdrowej szkoły.